Chi tiết cách lập hồ sơ vay vốn tín dụng xanh và tiếp cận thuế xanh ưu đãi từ ngân hàng nhà nước & ngân hàng thế giới

Trong bối cảnh tài chính xanh đang trở thành đòn bẩy thúc đẩy tăng trưởng bền vững, việc tiếp cận nguồn vốn tín dụng xanh và các chính sách thuế xanh ưu đãi không chỉ giúp doanh nghiệp tối ưu chi phí, mà còn là cơ hội để các tổ chức tài chính gia tăng lợi thế cạnh tranh trong chuỗi giá trị ESG toàn cầu. Tuy nhiên, điều kiện tiếp cận dòng vốn này ngày càng khắt khe và yêu cầu hồ sơ pháp lý bài bản, minh bạch.

Trong bài viết này, hãy cùng IBS tìm hiểu chi tiết cách lập hồ sơ vay vốn tín dụng xanh và cách tiếp cận thuế xanh ưu đãi.

Tín dụng xanh và thuế xanh ưu đãi là gì?

Tín dụng xanh là hình thức cho vay dành riêng cho các dự án có lợi cho môi trường – như năng lượng tái tạo, giao thông xanh, xử lý chất thải, tiết kiệm năng lượng, v.v. Với tổ chức tài chính, đây là sản phẩm chiến lược trong danh mục tài chính bền vững.

Thuế xanh ưu đãi là các chính sách miễn, giảm hoặc gia hạn thuế dành cho tổ chức, doanh nghiệp triển khai các dự án xanh theo đúng quy định của Nhà nước. Các hình thức phổ biến bao gồm:

• Miễn/giảm thuế thu nhập doanh nghiệp trong 4–9 năm
• Miễn thuế nhập khẩu cho thiết bị công nghệ xanh
• Gia hạn thuế GTGT, tiền thuê đất trong giai đoạn đầu tư
• Ưu đãi tín dụng gián tiếp qua các dự án được cấp nhãn “xanh”

Đối với tổ chức tài chính, việc hiểu rõ và hỗ trợ khách hàng tận dụng thuế xanh ưu đãi là lợi thế cạnh tranh quan trọng khi thiết kế các gói tài trợ dự án xanh.

Hồ sơ vay vốn tín dụng xanh gồm những gì?

Hồ sơ pháp lý doanh nghiệp

Nhóm hồ sơ này nhằm chứng minh tư cách pháp nhân, năng lực hoạt động và tính hợp lệ của dự án trong khuôn khổ pháp luật Việt Nam.

• Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp
• Điều lệ doanh nghiệp
• Nghị quyết của Hội đồng quản trị/Hội đồng thành viên (nếu có)
• Thuyết minh dự án đầu tư
• Quyết định phê duyệt dự án nội bộ

Hồ sơ kỹ thuật & môi trường

Đây là nhóm tài liệu giúp xác minh dự án sử dụng công nghệ thân thiện với môi trường và có giải pháp kiểm soát tác động tiêu cực.

• Báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM): Phải được cơ quan chức năng phê duyệt (Bộ TN&MT hoặc Sở TN&MT), kèm theo biên bản tham vấn cộng đồng.
• Bản mô tả kỹ thuật công nghệ: Bao gồm sơ đồ quy trình sản xuất, thông số kỹ thuật máy móc, thiết bị, hiệu suất năng lượng, mức độ phát thải, tiêu chuẩn áp dụng (nếu có).
• Chứng nhận công nghệ xanh (nếu có): Các chứng chỉ như ISO 14001 (quản lý môi trường), ISO 50001 (quản lý năng lượng), hoặc giấy công bố sử dụng vật liệu tái chế, tiết kiệm nước – điện.
• Thông tin về đầu vào – đầu ra của dự án: Bao gồm loại nhiên liệu sử dụng, lượng phát thải CO₂ ước tính, lượng nước tiêu thụ, sản phẩm phụ, cách xử lý chất thải…

Hồ sơ đánh giá xanh (Green Verification)

Đây là điểm khác biệt cốt lõi giữa một hồ sơ vay vốn thông thường và hồ sơ tín dụng xanh. Các tổ chức tài chính cần chuẩn bị:

• Bản tự đánh giá mức độ “xanh” của dự án: Dựa theo Danh mục phân loại xanh (Việt Nam), hoặc các hệ thống quốc tế như EU Taxonomy, ASEAN Taxonomy, IFC Performance Standards. Nội dung này cần chứng minh dự án góp phần giảm phát thải, bảo vệ tài nguyên hoặc tăng cường thích ứng khí hậu.
• Báo cáo ESG hoặc hệ thống MRV
• Xác nhận độc lập từ tổ chức giám định môi trường: Việc có xác nhận từ bên thứ ba là điểm cộng lớn khi làm việc với ngân hàng hoặc tổ chức quốc tế.

Hồ sơ tài chính

Mục đích là để đánh giá năng lực tài chính của doanh nghiệp và tính khả thi về dòng tiền khi triển khai dự án xanh.

• Báo cáo tài chính đã kiểm toán (2–3 năm gần nhất): Thể hiện tính ổn định và minh bạch của doanh nghiệp, là cơ sở để phân tích khả năng trả nợ.
• Phân tích dòng tiền dự án (DCF – Discounted Cash Flow): Đây là phần quan trọng để ngân hàng đánh giá mức độ rủi ro và tỷ lệ tài trợ.
• Báo cáo dự phóng tài chính (Financial Projections): Cho biết dự án có khả năng tự tạo ra doanh thu hay phụ thuộc vào trợ cấp/chính sách, ảnh hưởng tới mức độ ưu tiên cấp vốn.
• Tài sản đảm bảo (nếu có): Có thể là bất động sản, máy móc, hợp đồng bán hàng tương lai hoặc bảo lãnh từ công ty mẹ.

Điều kiện để tiếp cận vốn vay và thuế xanh ưu đãi

Tính “xanh” – Green Eligibility

Dự án phải phù hợp với ít nhất một trong các lĩnh vực ưu tiên đã được đề xuất trong Dự thảo Danh mục phân loại xanh quốc gia hoặc theo taxonomy quốc tế như EU, ASEAN. Các lĩnh vực bao gồm:

• Năng lượng tái tạo (điện mặt trời, điện gió, sinh khối…)
• Sử dụng năng lượng hiệu quả (cải tạo công trình, công nghệ tiết kiệm điện/nhiên liệu…)
• Giao thông xanh (phát triển xe điện, logistics carbon thấp…)
• Quản lý nước và chất thải (tái chế, xử lý nước thải, kinh tế tuần hoàn…)
• Thích ứng và giảm nhẹ biến đổi khí hậu
• Bảo tồn hệ sinh thái và đa dạng sinh học
• Chế biến – chế tạo theo mô hình phát triển bền vững
• Dịch vụ môi trường, sản phẩm thân thiện sinh thái

Tính minh bạch – Transparency & Reporting

Dự án cần có hệ thống đo lường – báo cáo – xác minh (MRV) rõ ràng, được chuẩn hóa theo các khung tiêu chuẩn quốc tế như:

• ESG report (Environmental – Social – Governance)
• Báo cáo phát thải khí nhà kính (GHG Inventory)
• Báo cáo theo các chỉ số SDG hoặc tiêu chuẩn IFRS S2/SASB

Điều này nhằm đảm bảo tính minh bạch trong quá trình vận hành và theo dõi hiệu quả môi trường – xã hội sau khi dự án đi vào hoạt động.

Tính khả thi tài chính – Financial Viability

Dự án phải chứng minh khả năng tạo ra dòng tiền bền vững trong suốt vòng đời hoạt động. Các yếu tố cần làm rõ gồm:

• Kế hoạch dòng tiền chi tiết (dòng tiền vào – dòng tiền ra theo từng giai đoạn)
• Phân tích điểm hòa vốn và hoàn vốn nội bộ (IRR)
• Dự báo rủi ro tài chính và phương án xử lý
• Nguồn tài sản đảm bảo hoặc bảo lãnh tài chính (nếu có)

Cách tiếp cận thuế xanh ưu đãi khi triển khai dự án

Song song với việc tiếp cận tín dụng xanh, các doanh nghiệp và tổ chức tài chính còn có thể tận dụng chính sách ưu đãi thuế xanh từ Chính phủ và Bộ Tài chính nhằm giảm thiểu chi phí đầu tư và gia tăng lợi nhuận ròng.

Các hình thức ưu đãi thuế xanh phổ biến

Tùy theo lĩnh vực, quy mô và địa bàn triển khai, doanh nghiệp có thể được hưởng một hoặc nhiều chính sách thuế ưu đãi sau:

• Miễn/giảm thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN):
  • Miễn từ 2–4 năm đầu tùy theo cấp độ ưu tiên của dự án
  • Giảm 50% thuế TNDN trong 5–9 năm tiếp theo
• Miễn thuế nhập khẩu đối với thiết bị, máy móc chuyên dụng phục vụ công nghệ tiết kiệm năng lượng, năng lượng tái tạo, xử lý nước/chất thải
• Gia hạn thuế giá trị gia tăng (GTGT) trong các giai đoạn đầu triển khai để hỗ trợ dòng tiền. Áp dụng cho cả vật tư đầu vào và thiết bị nhập khẩu
• Giảm tiền thuê đất, thuê mặt nước trong thời hạn nhất định, đặc biệt với các dự án triển khai tại vùng sâu vùng xa
• Ưu đãi tín dụng gián tiếp: Thông qua việc dự án được cấp chứng nhận là “dự án xanh” từ Bộ KH&ĐT, Bộ TN&MT hoặc các tổ chức được ủy quyền, giúp tăng khả năng được cấp vốn từ các ngân hàng có chính sách tín dụng xanh

Điều kiện để được hưởng ưu đãi thuế xanh

Để được hưởng các thuế xanh ưu đãi kể trên, tổ chức tài chính hoặc doanh nghiệp cần đảm bảo:

• Có hồ sơ minh chứng đầy đủ về tính “xanh” của dự án (ĐTM, báo cáo MRV, bản mô tả công nghệ sạch…)
• Dự án nằm trong danh mục ưu tiên theo các quyết định, hướng dẫn từ Thủ tướng Chính phủ và Bộ Kế hoạch & Đầu tư, Bộ Tài chính, Bộ Tài nguyên & Môi trường
• Tuân thủ nghĩa vụ báo cáo định kỳ với cơ quan thuế và tài chính

Khuyến nghị dành cho tổ chức tài chính

Thành lập bộ phận chuyên trách Tài chính xanh

Một đơn vị riêng phụ trách tín dụng xanh, ESG và phân tích rủi ro bền vững sẽ giúp tổ chức tài chính chủ động tiếp cận và triển khai các sản phẩm phù hợp với định hướng Net Zero và thị trường vốn xanh toàn cầu.

Nâng cao năng lực qua đào tạo chuyên sâu

• Cử cán bộ tham gia các chương trình đào tạo chuyên biệt về pháp chế đầu tư xanh, tín chỉ carbon, MRV và báo cáo ESG
• Tổ chức hội thảo nội bộ định kỳ để cập nhật chính sách quốc tế (SFDR, EU Taxonomy, GRI…)

Khóa đào tạo tài chính xanh của IBS – Hành trang không thể thiếu cho tổ chức tài chính bước vào kỷ nguyên ESG

Việc phát triển sản phẩm tín dụng xanh và hỗ trợ khách hàng tiếp cận thuế xanh ưu đãi đòi hỏi đội ngũ cán bộ ngân hàng không chỉ am hiểu quy định pháp lý, mà còn phải có nền tảng vững chắc về kiểm kê phát thải, tiêu chuẩn môi trường và lộ trình Net Zero. Đây là năng lực thiết yếu trong bối cảnh thị trường tài chính đang ngày càng gắn chặt với các tiêu chí ESG.

Nhằm đáp ứng nhu cầu thực tiễn đó, IBS tổ chức chương trình đào tạo chuyên sâu:

“Chuyên Viên Tài Chính Xanh: Làm Chủ Lộ Trình Net Zero & Tín Chỉ Carbon”

Khóa đào tạo được thiết kế dành riêng cho cán bộ, chuyên viên ngân hàng và những người làm việc trong lĩnh vực tài chính bền vững. Học viên sẽ nắm vững kiến thức về kiểm kê khí nhà kính theo tiêu chuẩn ISO 14064-1, hiểu rõ khung pháp lý liên quan và biết cách xây dựng lộ trình Net Zero phù hợp với hoạt động tổ chức.

Nội dung được biên soạn bởi các chuyên gia hàng đầu từ các tổ chức uy tín như Intertek và VOS – CTA, kết hợp giữa lý thuyết, case study thực tế và bài tập ứng dụng. Khóa học triển khai theo hình thức e-learning linh hoạt, hỗ trợ học viên học theo tiến độ cá nhân. Sau khi hoàn thành, học viên sẽ được cấp chứng chỉ “Chuyên viên tư vấn” – có giá trị trong hồ sơ nghề nghiệp và thăng tiến trong lĩnh vực tài chính xanh.

Công ty Cổ Phần Viện Đào Tạo & Tư Vấn Giải Pháp Doanh Nghiệp IBS

• Địa chỉ: 35 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Nguyễn Thái Bình, Quận 1, Tp. HCM
• Website: ibsglobal.vn
• Email: info@ibsglobal.vn
• Facebook: https://www.facebook.com/ibsglobal.vn/
• Youtube: youtube.com/@ViệnĐàoTạoIBS