5 bước xây dựng hành trình Net Zero trong doanh nghiệp

Net Zero không còn là một cam kết mà là năng lực tồn tại. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu trở thành mối đe dọa dài hạn tới toàn bộ chuỗi cung ứng, hành vi tiêu dùng và chính sách tài chính toàn cầu, Net Zero trong doanh nghiệp không còn là một lựa chọn mang tính hình thức.

Đó là hệ giá trị mới, là tiêu chuẩn để đo lường sự tồn tại và phát triển bền vững của mỗi tổ chức. Hãy cùng Viện Đào Tạo IBS tìm hiểu thông qua bài viết dưới đây.

Doanh nghiệp của bạn đang thật sự đứng ở đâu trong kỷ nguyên Net Zero?

Bạn có thể đang vận hành ổn định, doanh số tăng trưởng đều, đội ngũ gắn bó và thương hiệu chiếm vị thế vững chắc. Nhưng trong bức tranh kinh tế toàn cầu đang chuyển dịch mạnh mẽ, một câu hỏi chiến lược cần được đặt ra: “Doanh nghiệp bạn đã sẵn sàng tham gia vào cuộc đua phát triển bền vững chưa?”

Trong 3 năm tới, các yêu cầu như báo cáo phát thải khí nhà kính, tiêu chuẩn tài chính xanh hay kỳ vọng của người tiêu dùng về trách nhiệm môi trường sẽ không còn là lựa chọn mà là tiêu chuẩn mới. Không ít doanh nghiệp Việt đã bắt đầu hành trình chuyển đổi sớm và đang mở rộng cơ hội:

• Tiếp cận các chuỗi cung ứng toàn cầu nhờ minh bạch phát thải
• Thu hút nhà đầu tư quốc tế nhờ chiến lược ESG rõ ràng
• Chiếm trọn cảm tình người tiêu dùng nhờ cam kết bảo vệ môi trường

Net Zero không chỉ là xu hướng, mà là lợi thế cạnh tranh mới. Và năng lực thích ứng hôm nay chính là điều kiện để doanh nghiệp phát triển bền vững ngày mai.

Net Zero là lời cam kết đến năng lực sống còn của doanh nghiệp

Net Zero là trạng thái phát thải ròng bằng 0, tức là doanh nghiệp giảm tối đa lượng khí nhà kính, và bù đắp phần còn lại bằng các giải pháp hấp thụ hoặc bù trừ. Vấn đề không nằm ở định nghĩa. Vấn đề nằm ở cách doanh nghiệp chuyển từ biết → hiểu → hành động.

Net Zero trong doanh nghiệp là một hành trình thay đổi không chỉ về công nghệ, mà về tư duy lãnh đạo. Đó là hành trình đòi hỏi CEO phải trả lời 3 câu hỏi lớn:

• Doanh nghiệp của tôi đang phát thải gì?
• Chúng tôi có đủ năng lực đo lường, kiểm soát và chuyển đổi?
• Nếu không bắt đầu hôm nay, chúng tôi có còn cơ hội tồn tại sau 5 năm nữa?

Vì sao doanh nghiệp không thể chậm trễ trong hành trình Net Zero?

Hãy đặt câu hỏi: “Doanh nghiệp của bạn có còn đủ sức cạnh tranh nếu không đạt Net Zero vào năm 2050 như Việt Nam đã cam kết tại Hội nghị thượng đỉnh về biến đổi khí hậu của Liên hợp quốc lần thứ 26 (COP26)?”

Ngày càng nhiều CEO nhận ra, Net Zero không còn là bài toán môi trường mà là bài toán sinh tồn kinh tế. Các tập đoàn lớn như Apple, Unilever, Toyota, IKEA, … đã tái cấu trúc toàn bộ hệ thống để đáp ứng các tiêu chí Net Zero. Nếu doanh nghiệp bạn không bắt kịp, thì bạn không chỉ bị loại khỏi chuỗi cung ứng toàn cầu, mà còn đánh mất niềm tin từ khách hàng, đối tác, thậm chí cả đội ngũ nhân sự chất lượng cao.

3 áp lực buộc doanh nghiệp phải hành động ngay:

1. Thị trường tiêu dùng: Người tiêu dùng thế hệ mới (Gen Z, Millennials) ưu tiên sản phẩm thân thiện môi trường, minh bạch trong ESG.
2. Chính sách tài chính: Các quỹ đầu tư và ngân hàng đang đưa Net Zero trở thành tiêu chí bắt buộc trong phân bổ vốn.
3. Chuỗi cung ứng toàn cầu: Hàng loạt tập đoàn FDI yêu cầu nhà cung cấp tại Việt Nam minh chứng cam kết Net Zero để tiếp tục hợp tác.

3 “nỗi đau” phổ biến khiến doanh nghiệp chững lại trước ngưỡng cửa Net Zero

Không biết bắt đầu từ đâu

Phần lớn các CEO thừa nhận: họ hiểu rõ tầm quan trọng của Net Zero, nhưng khi bắt tay triển khai, câu hỏi đầu tiên lại là “bắt đầu từ đâu?”

Không nắm rõ cách đo lường phát thải nhà kính, không biết phòng ban nào nên khởi động trước, cũng chưa xác định được cần bao nhiêu nguồn lực từ nhân sự, ngân sách đến thời gian. Chính khoảng trống này khiến nhiều doanh nghiệp chỉ dừng lại ở mức quan tâm, mà không có bước chuyển hóa cụ thể thành kế hoạch hành động.

Thiếu hệ thống đo lường minh bạch

Nhiều doanh nghiệp đã có các hoạt động “xanh” như tiết kiệm năng lượng, tái chế hoặc cải tiến quy trình. Tuy nhiên, việc thiếu một hệ thống kiểm kê phát thải theo chuẩn quốc tế (như ISO 14064 hoặc GHG Protocol) khiến mọi nỗ lực trở nên rời rạc, không thể đo lường chính xác.

Không có dữ liệu đáng tin cậy, doanh nghiệp không thể xây dựng báo cáo ESG phù hợp với yêu cầu của nhà đầu tư hoặc đối tác toàn cầu. Đồng thời cũng không thể tham gia thị trường tín chỉ carbon – một kênh tiềm năng để tối ưu chi phí và gia tăng giá trị thương hiệu.

Thiếu người đồng hành hiểu thực tế doanh nghiệp Việt

Không phải giải pháp Net Zero nào từ nước ngoài cũng có thể áp dụng vào doanh nghiệp Việt. Sự khác biệt về ngành nghề, quy mô, cơ cấu vận hành và văn hóa nội bộ đòi hỏi cần một cách tiếp cận linh hoạt và thực tế hơn.

Điều doanh nghiệp cần không chỉ là chuyên gia ESG, mà là một đối tác đủ năng lực “dịch” các tiêu chuẩn quốc tế thành kế hoạch hành động cụ thể, phù hợp với nguồn lực, chiến lược tăng trưởng và năng lực triển khai tại Việt Nam. Đây chính là yếu tố quyết định để Net Zero không chỉ là khẩu hiệu mà trở thành một lợi thế cạnh tranh dài hạn.

Làm thế nào để xây dựng hành trình Net Zero trong doanh nghiệp?

Dưới đây là 5 bước thực tế giúp doanh nghiệp Việt bắt đầu đúng cách và đi xa hơn trên hành trình Net Zero dựa trên những kinh nghiệm đã được kiểm chứng bởi nhiều doanh nghiệp tiên phong tại Việt Nam.

Bước 1: Kiểm kê khí nhà kính – biết mình trước khi hành động

Mọi chiến lược Net Zero bắt đầu từ một câu hỏi cốt lõi: Doanh nghiệp của bạn đang phát thải gì, ở đâu, và bao nhiêu?

Việc kiểm kê khí nhà kính (GHG Inventory) chính là công cụ đầu tiên để doanh nghiệp biến một vấn đề trừu tượng thành dữ liệu có thể quản trị.

• Áp dụng các chuẩn mực quốc tế như ISO 14064, GHG Protocol để đảm bảo tính minh bạch, so sánh và đối chiếu.
• Phân tích theo 3 phạm vi phát thải (Scope 1 – trực tiếp, Scope 2 – gián tiếp, Scope 3 – chuỗi cung ứng) để có cái nhìn toàn diện.
• Đồng bộ hóa dữ liệu phát thải với quy trình vận hành thực tế: từ tiêu hao năng lượng, nguyên vật liệu, đến vận chuyển và thải bỏ.

CEO cần lưu ý: Đây không phải là bước “làm cho có” để phục vụ báo cáo, mà là nền móng cho mọi quyết định đầu tư, đổi mới và cải tiến trong tương lai.

Bước 2: Xây dựng lộ trình Net Zero phù hợp với doanh nghiệp bạn

Không có hai hành trình Net Zero giống nhau. Một doanh nghiệp may mặc xuất khẩu không thể dùng cùng lộ trình với một công ty logistics nội địa. Lộ trình Net Zero phải được thiết kế riêng, dựa trên chính bối cảnh vận hành, mục tiêu chiến lược và tài chính của doanh nghiệp bạn.

• Xác định rõ các mục tiêu trung hạn (2030) và dài hạn (2050), có phân kỳ theo từng giai đoạn cắt giảm cụ thể.
• Tích hợp Net Zero vào tầm nhìn thương hiệu, văn hóa doanh nghiệp và hệ thống chỉ số đo lường hiệu suất (KPI).
• Ưu tiên các khu vực trọng điểm phát thải, nhưng đồng thời lên kế hoạch chuyển đổi có lộ trình, tránh gián đoạn hoạt động sản xuất – kinh doanh.

Lưu ý: Một bản chiến lược Net Zero hiệu quả không phải là bản tài liệu đẹp, mà là bản kế hoạch có thể triển khai, kiểm soát và mở rộng theo thời gian.

Bước 3: Đào tạo nội bộ – vì Net Zero không thể chỉ nằm trong phòng họp

Không một kế hoạch Net Zero nào có thể thành công nếu chỉ nằm trong tay một nhóm nhỏ lãnh đạo. Net Zero cần trở thành năng lực tổ chức, nơi mọi phòng ban – từ vận hành, kế toán, nhân sự đến marketing – đều hiểu rõ vai trò của mình trong hành trình chuyển đổi.

• Tổ chức các buổi training định kỳ về ESG, phát thải khí nhà kính, báo cáo carbon cho đội ngũ nhân sự chủ chốt.
• Đào tạo cho cấp quản lý về phân tích rủi ro môi trường, quản lý dữ liệu carbon và đánh giá tác động chuỗi cung ứng.
• Khuyến khích văn hóa nội bộ về tiết kiệm năng lượng, tái sử dụng và đổi mới sáng tạo “xanh”.

Khi nhân viên hiểu rằng một hành động nhỏ của họ cũng đang góp phần vào mục tiêu Net Zero của cả tổ chức, động lực chuyển đổi sẽ đến từ bên trong, chứ không cần mệnh lệnh từ bên ngoài.

Bước 4: Thiết lập hệ thống giám sát – đo lường – xác minh (MRV)

Một trong những thất bại phổ biến của doanh nghiệp khi bắt đầu hành trình Net Zero là: không có hệ thống theo dõi hiệu quả triển khai.

• Doanh nghiệp cần xây dựng hệ thống MRV (Measurement, Reporting, Verification) theo chuẩn quốc tế, tích hợp với các chỉ số tài chính – vận hành.
• Tạo quy trình nội bộ để báo cáo định kỳ, phục vụ minh chứng cho đối tác, nhà đầu tư hoặc khi tham gia thị trường tín chỉ carbon.
• Kết nối hệ thống MRV với hệ thống ERP hoặc phần mềm quản lý hiện có, tránh chồng chéo và tăng hiệu suất quản lý.

MRV không chỉ là công cụ theo dõi, mà còn là cơ sở để doanh nghiệp chứng minh nỗ lực ESG trong mắt thị trường và các bên liên quan.

Bước 5: Kết nối hệ sinh thái chuyên gia và thị trường tín chỉ carbon

Không một doanh nghiệp nào có thể đơn độc đạt được Net Zero. Doanh nghiệp cần chủ động tìm kiếm và kết nối với hệ sinh thái hỗ trợ gồm:

• Đơn vị tư vấn và đào tạo có chuyên môn thực tiễn về Net Zero, như IBS – nơi cung cấp giải pháp thiết kế lộ trình phù hợp, kiểm kê GHG, đào tạo ESG nội bộ.
• Các tổ chức quốc tế, ngân hàng, quỹ đầu tư bền vững – nơi có thể hỗ trợ vốn, kỹ thuật và tiêu chuẩn đánh giá Net Zero.
• Thị trường tín chỉ carbon trong nước và quốc tế – để doanh nghiệp có thể tham gia bù trừ phát thải đúng chuẩn, minh bạch và hiệu quả. 

Lộ trình này dành cho doanh nghiệp như thế nào?

Net Zero trong doanh nghiệp không chỉ dành cho tập đoàn lớn. Từ doanh nghiệp sản xuất vừa và nhỏ, công ty logistics đến các ngân hàng, tổ chức tài chính… tất cả đều phải bước vào lộ trình Net Zero nếu muốn duy trì khả năng tồn tại dài hạn.

Bạn có thể bắt đầu từ một mô hình nhỏ một phân xưởng, một chiến dịch nội bộ nhưng quan trọng là phải bắt đầu NGAY TỪ BÂY GIỜ.

IBS – Đơn vị đồng hành chiến lược trong hành trình Net Zero

Với sứ mệnh “Phát triển bền vững & Kiến tạo di sản”, Viện đào tạo IBS là một trong những đơn vị dẫn đầu tại Việt Nam triển khai chương trình đào tạo chuyên sâu về kiểm kê khí nhà kính theo chuẩn ISO 14064 và xây dựng lộ trình Net Zero, dành riêng cho các ngân hàng, công ty quản lý quỹ và tổ chức tài chính.

Chương trình đào tạo: “Chuyên viên Tài chính Xanh: Làm chủ lộ trình Net Zero và Tín chỉ Carbon”, được thiết kế nhằm trang bị đầy đủ kiến thức nền tảng và kỹ năng thực tiễn để các tổ chức:

• Chủ động xây dựng lộ trình Net Zero dựa trên cơ sở khoa học (SBTi)
• Hiểu và vận dụng tiêu chuẩn quốc tế trong kiểm kê phát thải
• Hiểu và quản lý rủi ro khí hậu từ góc nhìn tài chính
• Chuẩn bị sẵn năng lực để gọi vốn xanh, chinh phục thị trường quốc tế

Bạn không cần đi một mình trên hành trình này. Net Zero là đích đến chung nhưng mỗi doanh nghiệp cần một lộ trình riêng. Và IBS ở đây để cùng bạn vạch lộ trình đó, ngay từ những bước đầu tiên.

>>> ĐĂNG KÝ NGAY: Chuyên Viên Tài Chính Xanh: Làm Chủ Lộ Trình Net Zero Và Tín Chỉ Carbon

Hành trình Net Zero – bắt đầu từ một quyết định lãnh đạo

Bạn đã sẵn sàng hành động chưa?

Đừng chờ đến khi bị loại khỏi chuỗi cung ứng hay mất đi cơ hội gọi vốn vì không đáp ứng tiêu chuẩn môi trường. Hãy để Net Zero trở thành năng lực cốt lõi mới – và IBS là người bạn đồng hành chiến lược để cùng doanh nghiệp kiến tạo di sản phát triển bền vững.

Liên hệ IBS để nhận tư vấn lộ trình Net Zero dành riêng cho doanh nghiệp bạn.

Công ty Cổ Phần Viện Đào Tạo & Tư Vấn Giải Pháp Doanh Nghiệp IBS

• Địa chỉ: 35 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Phường Sài Gòn, TP. HCM
• Website: ibsglobal.vn
• Email: info@ibsglobal.vn
• Facebook: https://www.facebook.com/ibsglobal.vn/
• Youtube: youtube.com/@ViệnĐàoTạoIBS