Net Zero là gì? Khái niệm nền tảng ai cũng nên biết

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng trở nên nghiêm trọng, cụm từ “Net Zero là gì” đang xuất hiện dày đặc trên các diễn đàn quốc tế, chính sách quốc gia và chiến lược phát triển doanh nghiệp.

Vậy Net Zero là gì? Vì sao khái niệm này lại đóng vai trò quan trọng trong các chiến lược phát triển bền vững của các quốc gia và doanh nghiệp Hãy cùng viện đào tạo IBS tìm hiểu thông qua bài viết dưới đây.

Mục lục

Net Zero là gì?

Net Zero (hay còn gọi là phát thải ròng bằng 0) là trạng thái mà lượng khí nhà kính (đặc biệt là CO₂) phát thải vào khí quyển được cân bằng hoàn toàn bằng lượng khí nhà kính được loại bỏ hoặc bù đắp.

Để đạt Net Zero, không nhất thiết phải xóa bỏ hoàn toàn mọi phát thải – thay vào đó, doanh nghiệp, quốc gia có thể:

Giảm phát thải thông qua các biện pháp tiết kiệm năng lượng, sử dụng năng lượng tái tạo…
Bù đắp phần phát thải còn lại bằng các giải pháp như trồng rừng, sử dụng công nghệ thu giữ carbon, hoặc mua tín chỉ carbon.

Vì sao Net Zero là mục tiêu toàn cầu?

Biến đổi khí hậu do lượng khí nhà kính tăng cao trong khí quyển đang là một trong những thách thức lớn nhất của nhân loại.

Nếu không kiểm soát được phát thải, nhiệt độ trái đất có thể tăng thêm 2–3°C vào cuối thế kỷ này – gây hậu quả nghiêm trọng về thời tiết cực đoan, mực nước biển dâng, thiệt hại kinh tế và an ninh lương thực.

Vì thế, câu hỏi “Net Zero là gì” không chỉ mang tính lý thuyết mà còn là vấn đề sống còn. Thỏa thuận Paris 2015 đã đặt mục tiêu giới hạn mức tăng nhiệt độ toàn cầu dưới 2°C – lý tưởng là dưới 1,5°C – và để đạt được điều này, thế giới cần đạt Net Zero vào năm 2050.

Mục tiêu Net Zero trên toàn cầu và tại Việt Nam

Khái niệm Net Zero là gì đã nhanh chóng trở thành kim chỉ nam trong chính sách môi trường của nhiều quốc gia. Hơn 140 quốc gia chiếm gần 90% lượng phát thải khí nhà kính đã công bố cam kết đạt Net Zero trước năm 2050.

Tại Việt Nam, Thủ tướng Chính phủ đã tuyên bố mạnh mẽ cam kết đạt Net Zero vào năm 2050 tại Hội nghị COP26. Từ đó, hàng loạt chính sách và đề án hành động đã được triển khai, như:

Luật Bảo vệ môi trường 2020 bổ sung quy định về kiểm kê khí nhà kính
Đề án phát triển thị trường carbon
Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh

Net Zero trong chính sách toàn cầu và Việt Nam

Vai trò của Net Zero đối với doanh nghiệp

Với doanh nghiệp, hiểu rõ Net Zero giúp doanh nghiệp chủ động thích ứng với xu thế phát triển bền vững. Nhiều tập đoàn lớn trên thế giới đã đặt mục tiêu Net Zero sớm hơn cả chính phủ, nhằm:

Đáp ứng yêu cầu ESG từ nhà đầu tư
Tránh các rủi ro pháp lý và thuế carbon (CBAM của EU)
Thu hút người tiêu dùng thế hệ mới quan tâm đến môi trường
Gia tăng uy tín và điểm số bền vững

Tại Việt Nam, các doanh nghiệp như Vinamilk, TH Group, VPBank, Hòa Phát, Vietcombank, … đã tiên phong công bố chiến lược Net Zero hoặc thực hiện kiểm kê khí nhà kính, bước đầu cho thấy sự chuyển mình nghiêm túc.

Tầm quan trọng của Net Zero

Giải pháp cho khủng hoảng khí hậu toàn cầu

Trong bối cảnh trái đất đang đối mặt với ngày càng nhiều hiện tượng thời tiết khắc nghiệt như lũ lụt, hạn hán, cháy rừng và băng tan, việc đạt được Net Zero không chỉ là một mục tiêu môi trường mà là cách duy nhất để giảm thiểu tổn thất và duy trì sự sống còn của hành tinh.

Động lực để phát triển kinh tế bền vững

Net Zero không chỉ là trách nhiệm, mà còn mở ra cơ hội phát triển kinh tế theo hướng bền vững. Các sáng kiến chuyển đổi năng lượng, đổi mới công nghệ và đầu tư xanh đang trở thành động lực tăng trưởng mới cho nhiều quốc gia và doanh nghiệp.

Yếu tố cạnh tranh trong chuỗi cung ứng toàn cầu

Doanh nghiệp hướng đến Net Zero có cơ hội gia nhập chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt là tại các thị trường lớn như EU, Mỹ, Nhật Bản – nơi tiêu chuẩn về khí thải và ESG ngày càng khắt khe. Việc chủ động đo lường và giảm phát thải giúp doanh nghiệp giữ đơn hàng và thu hút đối tác chiến lược.

Điều kiện để thu hút vốn đầu tư bền vững

Các nhà đầu tư quốc tế hiện nay ưu tiên rót vốn vào những doanh nghiệp có cam kết và hành động rõ ràng về Net Zero, minh bạch về phát thải và định hướng ESG. Đây là yếu tố then chốt để thu hút dòng vốn xanh, trái phiếu bền vững và các nguồn hỗ trợ quốc tế khác.

Điều kiện để thu hút vốn đầu từ bền vững

Vị thế quốc gia trong hội nhập toàn cầu

Đối với các quốc gia, Net Zero là tiêu chuẩn để được công nhận là đối tác tin cậy trong các hiệp định thương mại thế hệ mới, cũng như để tiếp cận các sáng kiến chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP), hỗ trợ kỹ thuật và tài chính từ các tổ chức quốc tế.

Làm thế nào để bắt đầu hành trình Net Zero?

Hành trình hướng tới Net Zero không thể hoàn thành trong một sớm một chiều – đó là một quá trình dài, cần chiến lược rõ ràng và hành động nhất quán. Các bước khởi đầu cơ bản bao gồm:

Tính toán lượng phát thải

Doanh nghiệp cần hiểu rõ lượng khí nhà kính đang phát thải hiện tại. Việc này được thực hiện thông qua các tiêu chuẩn như ISO 14064-1 cho tổ chức hoặc ISO 14067, PAS 2050 cho sản phẩm. Phân tích theo đánh giá vòng đời (LCA) sẽ giúp xác định đâu là giai đoạn phát thải cao nhất và từ đó lên kế hoạch cải thiện.

Đặt mục tiêu giảm phát thải theo lộ trình khoa học

Net Zero là mục tiêu dài hạn, vì vậy cần đặt các mục tiêu trung gian và giảm dần theo thời gian. Tổ chức có thể tham khảo bộ tiêu chuẩn quốc tế như SBTi để xây dựng lộ trình cụ thể, phù hợp với nguồn lực thực tế. Càng bắt đầu sớm, chi phí và rủi ro về sau càng được giảm thiểu.

Triển khai các biện pháp giảm phát thải thực tế

Tùy vào lĩnh vực hoạt động, doanh nghiệp có thể tối ưu nguyên liệu, sử dụng năng lượng tái tạo, cải tiến quy trình sản xuất hoặc đầu tư vào công nghệ sạch. Ở cấp độ quốc gia, các cơ chế như Cap & Trade, CBAM, và trợ cấp năng lượng tái tạo sẽ là động lực hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi xanh hiệu quả hơn.

Những thách thức trong quá trình chuyển đổi Net Zero

Mặc dù khái niệm Net Zero đã phổ biến, nhưng việc triển khai thực tế vẫn còn nhiều rào cản:

Thiếu chuyên môn kỹ thuật về kiểm kê phát thải và đo lường
Chi phí đầu tư ban đầu cao
Thiếu hướng dẫn cụ thể và lộ trình áp dụng theo ngành

Do đó, sự hỗ trợ từ các tổ chức tư vấn, cơ quan quản lý và chương trình đào tạo chuyên sâu là yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp “biến mục tiêu thành hành động”.

IBS – Đồng hành cùng doanh nghiệp trên hành trình Net Zero

Để hướng đến mục tiêu Net Zero, doanh nghiệp cần chủ động giảm phát thải khí carbon từ các hoạt động nội bộ cũng như trong toàn bộ chuỗi cung ứng. Đồng thời, cần triển khai các biện pháp bù đắp lượng phát thải khó tránh khỏi một cách hiệu quả và có hệ thống.

Hiểu rõ thách thức và nhu cầu chuyển đổi xanh của doanh nghiệp, Viện Đào tạo IBS là đơn vị hợp tác độc quyền với VOS triển khai chương trình đào tạo Kiểm kê khí nhà kính theo tiêu chuẩn ISO 14064-1 và xây dựng lộ trình Net-Zero.

Chương trình được thiết kế theo chuẩn quốc tế, cập nhật sát thực tiễn triển khai tại Việt Nam và đặc biệt có sự bảo chứng chứng chỉ bởi Intertek – tổ chức kiểm định và chứng nhận uy tín toàn cầu.

Không chỉ dừng lại ở đào tạo, Viện Đào tạo IBS cung cấp một hệ sinh thái giải pháp toàn diện, gồm:

Đào tạo con người
Tư vấn chiến lược & phát triển đội ngũ
Kết nối giao thương
Khai vấn & Coaching thực chiến

IBS – Đồng hành cùng doanh nghiệp trên hành trình Net Zero

Liên hệ IBS ngay hôm nay để được tư vấn và cùng bắt đầu hành trình Net Zero phù hợp, hiệu quả và bền vững cho doanh nghiệp của bạn.

Công ty Cổ Phần Viện Đào Tạo & Tư Vấn Giải Pháp Doanh Nghiệp IBS